به گزارش شرق‌نگار، اولین رویداد« مهر به آب» با همکاری کمیته آب و محیط زیست انجمن روابط عمومی ایران ، مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، کمیته آب و گردشگری اتاق ایران با سخنرانی دکتر مرتضی فرهادی پژوهشگر دانش بومی آب و صادق دهقانی کارگردان و خالق صداستانگاه، همراه با رونمایی از چاپ جدید کتاب ” با شعله شقایق رخشان به شوق شرق” از استاد مرتضی فرهادی، نمایشگاه صداستانگاه “جان کم جان”- تجربه شنیدن قصه آدمهای عکس- کاری از صادق دهقانی در کتابخانه جندی‌شاپور ایران مال و کارگاه نقاشی مهر به آب ویژه کودکان؛ در روز سه شنبه ۷ شهریورماه سال ۱۴۰۲ برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر منا مسعودی آشتیانی مسئول کمیته آب و محیط زیست انجمن روابط عمومی ایران پس از تبیین اهمیت پرداختن به موضوع آب و مشارکت مردم در کشوری با ذخایرآبی محدود افزود : مهمترین هدف ایجاد رویدادهای “مهر به آب”پیوند آب با زندگی و تمامی هستی است، وی گفت: مهر به آب، مهر به زندگیست و با تشکر ویژه از همراهی و همکاری مرکز مطالعات راهبردی آب و کشاورزی اتاق ایران برای برپایی نمایشگاه صداستانگاه با موضوع “جان کم جان” گفت: بی شک هنر، یک خلق است، جانی است که به اثری بخشیده می شود تا آن اثر بتواند روح و جان بینندگانش را بیفزاید و یک هنرمند همیشه قسمتی از جانش را که از خالق هستی در این جهان به امانت گرفته است به اثرش می‌بخشد تا آن را خلق نماید.
می دانیم آبی که پایه زندگی است، جان می دهد …
و صدا تنها چیزیست که وقتی از جانی برمی آید بر کالبد هستی می نشیند و می ماند و زمانیکه با قصه ای شنیده می شود و نگاهی را به همراه دارد با مکثی که هر تصویر در دل خود نهفته است، جان هر بیننده ای را می فشارد.
وی ابراز امیدواری کرد که این آثار بتوانند همراهی و مشارکت مردم را با ایجاد حس همدلی که از همزیستی و همزبانی با تصاویر در آنها شکل می گیرد ، به ارمغان آورند. دکتر مسعودی آشتیانی سپس به معرفی دکتر مرتضی فرهادی پرداخت:
«از روزی که طرح نامه(پروپوزال) کارشناسی ارشدش تصویب شد دیگر کسی ایشان را ندید.حدود ۴ سال بعد بود که بسته ای بزرگ به دست داشت و وارد اتاق استاد راهنما شد.استاد با دیدن شاگرد ابرو درهم کرد که این مدت کجا بودی؟متاسفانه شما اخراج شده اید…. اما وقتی شاگرد پایان نامه ۸ جلدی اش را که حاصل ۵ سال مطالعه میدانی و مشاهده مشارکتی اش در مناطق روستایی بود را از داخل بسته به روی میز گذاشت نگاه استاد عوض شد… کمیته داوران دانشکده نمره بالاتر از ۲۰ نداشت که به او اهدا کند…”
دکتر فرهادی در سال۱۳۳۲ درملایر به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در مهاباد و دوره نوجوانی و جوانی را در شهر خمین گذراند. وی دارای لیسانس در رشته‌ی روان‌شناسی، فوق لیسانس در رشته‌ی ارتباطات اجتماعی و دکترا در رشته‌ی جامعه‌شناسی می‌باشد. استاد فرهادی هم‌اکنون به عنوان استاد تمام مردم شناسی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و سردبیر فصلنامه علوم اجتماعی است. مهمترین آثار ایشان” انسان شناسی یاریگری”،”فرهنگ یاریگری در ایران”، ” واره: درآمدی به مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی تعاون”، “موزه های بازیافته”،”نامه کمره” است..
پروژه دکتر فرهادی در ۵۰ سال کار پژوهشی شان را شاید بتوان به نوعی این گونه بیان کرد: بر خلاف پنداشته های بسیاری از شرق شناسان عقلانیتی تام و تمام، سبب تداوم و نظم بخشیدن به فرهنگ و جامعه سنتی ایران بوده است. این نظم را که می توان هم در نهادهای اجتماعی مانند” واره “و خانواده و … هم در فرهنگ عمومی مانند فرهنگ کار و تلاش و… و هم در عقلانیت معیشتی مانند کشاورزی و دامپروری و… مشاهده کرد، باورود مدرنیته به ایران دچار اختلال، پریشانی و رکود شده است.
اگر چه یکی از عمده دل مشغولی های استاد فرهادی،”فرهنگ کار و ریشه های فرهنگی ، تاریخی و تمدنی آن” در ایران، اسلام و غرب است، اما پایان نامه ۷ جلدی کارشناسی ارشد ایشان،تعدد زیاد موضوعات و علائق پژوهشی و… نشان می دهد ” کار” بیشتر از اینکه تنها موضوع پژوهش ایشان باشد ، منش و روش ایشان بوده و هست.
یکی از ویژگی های منحصر به فرد ایشان که کمتر در میان محققان ایرانی دیده می شود، توجه ایشان به “مفهوم سازی” است.دکتر فرهادی اعتقاد دارد که مواجهه مستقیم و میدانی ما با واقعیاتِ فرهنگ و جامعه سنتی ایرانی نشان می دهد که مفاهیم موجود در علوم اجتماعی به علت دارا بودن بار فرهنگی، تاریخی و ارزشی خاص، نمی توانند توصیف کننده خوبی از واقعیات پیش گفته باشند و همین توصیفات مغشوش مفاهیم رایج است که باعث تبیین های غلط نسبت به تاریخ، فرهنگ و سنت جامعه ایرانی می شود. از همین روست که مثلا ایشان با نقد مفاهیمی چون مشارکت و سرمایه اجتماعی به ترتیب واژگان ” یاریگری” و “پتانسیل فرهنگی” را جایگزین آنها می کند که البته این واژگان جدید پشتوانه گرانسنگی از تحقیقات تجربی و میدانی را نیز در پشت خود دارد.»
در ادامه از استاد مرتضی فرهادی برای حضور و سخنرانی دعوت شد و ایشان سخنان خود را چنین آغاز کرد:
“آبیاری در ایران شروع زیبایی بود که تاریخ بشر را تغییر داد و بزرگترین خدمت ایرانیان به جهانیان استحصال آب زیرزمینی و به وجود آوردن تمدن کاریزی است”
استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر دانش بومی آب و نویسنده کتاب هایی همچون “فرهنگ یاریگری” ، “انسانشناسی یاریگری”، “واره” و سراینده کتاب شعر ” با شعله شقایق رخشان به سوی شرق” با بیان این مطلب اظهار داشت: اگرچه در سالهای اخیر تحت تاثیر خشکسالی‌ها و کمبود آب توجه به موضوع آب تا حدی بیشتر شده اما دستاوردهای ایرانیان در زمینه یاریگری و تعاون همچنان ناشناخته مانده است .
نویسنده کتاب “واره” با بیان اینکه این کتاب را به زنان ایرانی تقدیم کرده است ، گفت: بسیاری فکر می‌کنند تاریخ شرکت‌های تعاونی از حدود ۱۶۰ سال پیش درتعاونی راچدیل منچستر انگلیس با عضویت حدود ۳۰ نفر آغاز می‌شود در حالی که زنان ایرانی توانسته‌اند از ۷۰۰۰ سال پیش واره‌ها را به وجود آورند.
دکتر فرهادی افزود: در سال ۱۳۳۵ که ایران حدود ۱۹ میلیون نفر جمعیت داشت ، حدود دو میلیون عضو واره‌ها بوده‌اند ودر واقع ده میلیون ایرانی زیر چتر واره قرار داشتند.
وی تاکید کرد: واره در مناطق مختلف ایران نام های های گوناگونی دارد که حدود ۱۵۰ نام آن شناسایی شده است .
نویسنده کتاب فرهنگ یاریگری در ایران ؛ سرزمین ایران و منطقه بین‌النهرین را نقطه شروع دامداری و کشاورزی و به ویژه کشت گندم دانست و گفت آب بن‌مایه آفرینش است و هنگامی که الفبای سرزمینی با دو حرف آ و ب آغاز می‌شود این بدان معناست که برای نیاکان ما مسئله‌ای مهم‌تر از آب و یاری وجود نداشته است و یاریگری نیز بدون مهربانی نمی‌توانست اتفاق بیفتد.
وی افزود: زنان ایرانی نقش مهمی در مدیریت آب داشته اند که هنوز حداقل در دو نقطه کشور ما به صورت یک سنت قابل مشاهده است که این دو منطقه ملایر و آمل هستند و همه ساله به صورت نمادین مراسمی در آنجا برگزار می‌شود.
دکتر فرهادی افزود: عظمت آب و یاری را در ادبیات فارسی نیز می‌توان مشاهده کرد که شعر بانگ آب مولانا و اشعار سهراب سپهری نمونه‌هایی از آن هستند. از سوی دیگر در فرهنگ ایرانی، آب در تمام آداب و رسوم از تعزیه‌ها تا عروسی‌ها رسوخ یافته است .
وی در ادامه به رونمایی از کتاب شعر خود به نام “با شعله شقایق رخشان به شوق شرق” پرداخت و گفت اشعار شعرای ما پر از نماد آب است و در این کتاب نیز از آب و قنات و طبیعت سخن گفته شده است، اما نکته جالب درباره نام گل‌ها و گیاهان ایرانی است. در حالی که در کشور ما به اندازه تمام اروپا گل و گیاه وجود دارد در اشعار ۵ میلیون شاعر ما فقط از ۴۰۰ گونه گل و گیاه نام برده شده است اما در این کتاب از بسیاری از گل‌ها و گیاهان نام برده‌ایم .
در ادامه این نشست دبیر فنی نشریه مهرآب بمنظور معرفی اقای صادق دهقانی کارگردان و خالق صداستگاه چنین گفت:
فعالیت هنری را از سال ۱۳۷۹ با بازیگری تئاتر آغاز کرد. او کار در سینما را با ساخت فیلم کوتاه «کیک گردویی» در سال ۱۳۸۶ شروع کرد و در کنار کارگردانی، نویسندگی و گویندگی چندین مستند را برعهده گرفت. این مستندها همچون فیلم «ده تا» بیش از ده جایزه ی ملی را کسب کردند. با کارگردانی فیلم «کامیابیِ مَسک» در سال ۹۱ جایزه ی بهترین فیلم جشن تصویر سال ایران را کسب کرد و بعد از آن به تهیه کنندگی رضا میرکریمی کارگردان نام آشنای سینما، فیلم مستندی را کارگردانی کرد. او سپس در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، ادبیات دراماتیک خواند و در سال ۱۳۹۲ اولین نمایشگاه هنر ترکیبی با تکنیک عکس، داستان و صدا را برگزار کرد. او نام این ایده ی جدید را «صِداستانگاه» گذاشت که ترکیبی از سه کلمه ی صدا، داستان و نگاه است. تاکنون بیش از ده نمایشگاه در خانه‌ی هنرمندان ایران و سایر شهرها برگزار کرده است.
در سالهای بعد، فیلمها و‌مجموعه های زیادی را جلوی دوربین برد که بیش از چهل جایزه ی ملی و بین المللی را از جمله تندیس بهترین فیلم از دهمین جشن مستند خانه ی سینما، دریافت کرد.
او در سال ۱۳۸۹ نشان ملی جوان برتر ایران در رشته‌ی فیلم را از سوی نهاد ریاست جمهوری دریافت کرد و در سال ۱۳۹۷ در مراسم روز ملی آب به عنوان چهره‌ی فرهنگی سال معرفی شد.
فیلم بلند سینمایی تالان به نویسندگی و کارگردانی او، در سینماهای هنر و تجربه اکران شد و به عنوان پربیننده ترین فیلم محیط زیستی شناخته شد.
او علاوه بر تدریس در زمینه‌ی نویسندگی و سینما، تالیف کتابی با موضوع درام در سینمای مستند را برعهده دارد.
سپس از ایشان جهت حضور و ارائه تجارب ارزشمند خود در این زمینه دعوت شد.
صادق دهقانی هنرمند و خالق صداستانگاه در سخنان خود گفت: هدف من در آثارم دادن امید به مردم و به ویژه جوانان است جوانانی که از شرایط موجود دل خوشی ندارند و احیاناً سودای ترک وطن دارند اما من می‌خواهم بگویم که آینده روشنی پیش روی ماست.
صادق دهقانی در سخنان خود از خدمات دکتر مرتضی فرهادی قدردانی کرد.
در ادامه خانم مسعودی به معرفی آقای محمد علی هاتفی، جوانترین مقنی ایرانی پرداخته و از ایشان جهت حضور دعوت کرد.
هاتفی در سخنان خود به تشریح روش حفر قنات با پیچیده‌ترین محاسبات اما با ساده‌ترین دستگاه‌ها پرداخت. وی در پایان کلاه ویژه مقنیان را به استاد مرتضی فرهادی، عبدالله اسکویی شیروان، خسرو رفیعی، گلفام شریفی، صادق دهقانی و علی معماری برای قدردانی از زحمات ایشان اهداء و از تلاشهای ایشان در این زمینه تشکر ویژه کرد.
دکتر فرهادی که از حضور آقای هاتفی بسیار خوشحال شده بود طی سخنانی از تلاشهای دلسوزانه ایشان و همه مقنیان کشور سپاسگزاری نمود و دست ایشان را به گرمی فشرد.
در پایان مراسم لوح تقدیر کمیته آب و محیط زیست انجمن روابط عمومی ایران و نشریه مهرآب توسط خانم دکتر منا مسعودی آشتیانی رئیس کمیته آب و محیط زیست انجمن روابط عمومی ایران، خسرو رفیعی رئیس انجمن روابط عمومی ایران و عبدالله اسکویی سردبیر مجله مهرآب به آقایان دکتر فرهادی، دهقانی و همتیان مسئول کتابخانه جندی شاپور ایران مال اهدا شد.
منبع: اتاق ایران
