هر فیلم‌بردار، هنرمندی است که تصمیم می‌گیرد، نور چگونه به چشم مخاطبان او برسد. برای تنظیم آن‌هم به تجهیزات نورپردازی سینمایی وابسته است. شاید بتوان گفت قدرت تاثیرگذاری نور در سینما از تصاویر ثابت هم بیشتر است؛ چرا که این نور است که تعیین می‌کند نسبت به یک صحنه، یک شخصیت و یک فضا چه احساسی داشته باشید. نورپردازی سینمایی به ذهن شما برای انتقال مفاهیم حسی به‌شدت جهت می‌دهد.
به همین دلیل هم تجهیزاتی که برای نورپردازی فیلم‌های سینمایی به کار می‌روند، بزرگ‌تر و عجیب و غریب‌تر هستند! به نوعی مناسب‌ترین تجهیزات نورپردازی سینمایی ترکیبی از چند نور هستند.
در این بخش می‌خواهیم ببینیم بهترین منابع و تجهیزات نوری برای تهیه انواع فیلم سینمایی چه هستند!؟ و از چه تکنیک‌هایی می‌توانیم برای نورپردازی فیلم خود استفاده کنیم. همراه ما باشید تا به دل داستان نور در سینما برویم.
با اصول نورپردازی سینمایی همه چیز خلق کن!
زمانی که روی صحبت ما سینما باشد، نور ارج و قرب بیشتری پیدا می‌کند. چرا که همین ابزار به ظاهر ساده، تمام احساسات مخاطب را در دستان خود دارد. در سینما نورپردازی نشان می‌دهد که کدام وسایل صحنه یا عناصر چیدمانی باید بیشتر دیده شوند؛ مخاطب از کدام زاویه به صحنه نگاه می‌کند؛ و موقعیت نور چگونه باید باشد؛ تفاوت شخصیت‌ها در یک قاب، وابسته به نور است؛ با شدت و رنگ نور قرار است چه احساسی را به مخاطب القا کنیم و خیلی از موارد دیگر که اگر از سینماگران حرفه‌ای باشید بهتر می‌دانید.
بسیاری از شاهکارهای سینمایی در طول تاریخ مدیون نورپردازی هوشمندانه هستند. پس نورپردازی درست در دنیای سینما اصلاً شوخی ندارد! شاید فکر کنید چند اشتباه کوچک در نورپردازی به چشم مخاطب نمی‌آید؛ اما قطعاً تاثیر آن را در احساسی که مخاطب از فیلم می‌گیرد، خواهید دید.
تمامی این موارد و نکاتی که خودتان بهتر می‌دانید باعث می‌شود برای نورپردازی سینمایی به فکر یک چیدمان اصولی و تجهیزات هوشمندانه باشیم؛ تجهیزاتی که آنها را به درستی انتخاب کرده باشید.
برای انتخاب تجهیزات مناسب بهتر است گریزی به تکنیک‌های نورپردازی در سینما داشته باشیم. چرا که خرید منابع نور وابسته به سبکی است که می‌خواهید نور را به کار ببرید.
حتماً بخوانید: ساخت فیلم آموزشی، معرفی بهترین منابع نور
چگونه نور را به فیلم سینمایی خود دعوت کنید!؟
تکنیک‌های بسیار زیادی برای نورپردازی سینمایی وجود دارد که ما در این بخش تنها به اصول اولیه آن اشاره می‌کنیم. یادگیری تکنیک‌های مختلف به مطالعه آثار سینمایی شناخته شده و تجربه شما نیاز خواهد داشت. اما در ادامه تکنیک‌های نورپردازی را در ۳ دسته بررسی کرده‌ایم: از نظر منبع نور، جهت نور و کیفیت نور.
عامل چهارم که در نورپردازی اهمیت دارد، دما یا رنگ نور است که معمولاً رنگ‌های گرم برای القای احساس شادی و رنگ‌های سرد برای نشان دادن فضای استبداد و غم به کار می‌روند. نورهای رنگی دیگر نیز به تناسب داستان فیلم می‌توانند نشان از رمز و رازها و شرارت شخصیت‌ها باشند.
نورپردازی از نظر انواع منبع نوری
- نور کلیدی Key Lighting
به منبع نور اصلی در زمان فیلمبرداری می‌گویند؛ که شدیدترین میزان نور را دارد. البته چون اسم آن اصلی یا کلیدی است دلیل نمی‌شود همیشه به شکل مستقیم به روی سوژه شما بتابد؛ گاهی آن را از پشت سوژه و گاهی با زوایای مختلف می‌تابانند. بهتر است اگر دلیلی از نظر ایده ندارید، از قرار دادن این نور کنار دوربین خود خودداری کنید؛ چرا که تصویری تخت را ایجاد می‌کند.
- نورپردازی High Key
این نوع نورپردازی سینمایی برای کاهش سایه و کنتراست تصاویر استفاده می‌شود. در واقع شدت منبع نور یکسان بوده و تصویر معمولاً حالتی خنثی خواهد داشت. البته اگر به شکل اغراق شده استفاده شود، فضاهای استریل مثل بیمارستان‌ها را القا می‌کند. با استفاده از نور پس زمینه و نور پرکننده، این نورپردازی را ایجاد می‌کنند.
- نورپردازی Low Key
در این نورپردازی، قوی‌ترین کنتراست‌ها در تصاویر ایجاد می‌شود؛ که برای ایجاد آن معمولاً از یک منبع نور استفاده می‌کنند. این نوع نورپردازی خبر از رمز و رازی در دل خود می‌دهد و مرموز است!
- نور پرکننده Fill Light
نور پرکننده یا نور ثانویه برای پر کردن سایه‌هایی که از نور اصلی تشکیل می‌شود، به کار می‌رود. در واقع هدف از این نورپردازی سینمایی ، ایجاد کنتراست کمتر روی سوژه است تا فضا را کمی خنثی‌تر کند. این نور شدت کمتری از نور کلیدی دارد و برای ایجاد جلوه‌های نرم و زیبا هم استفاده می‌شود.
نورپردازی از نظر کیفیت نور
- نورپردازی سخت
نور سخت یک پرتوی مستقیم از منبع نور طبیعی (خورشید) و یا مصنوعی است؛ که باعث ایجاد سایه‌ها و کنتراست‌های قوی می‌شود. از آنجایی که خطوط، واضح و سخت می‌شوند، اسم نورپردازی خشن یا سخت را روی آن گذاشتند. برای ایجاد سایه و جلب توجه به سوژه‌ای خاص، معمولاً از این تکنیک استفاده می‌کنند. البته می‌توان آن را به کمک یک دیفیوزر کنترل کرد.
- نورپردازی نرم یا پراکنده
در این تکنیک شاید حتی از منابع نور استفاده نشود؛ اما نورپردازی به شکلی دنبال می‌شود که بیشتر سایه‌ها حذف شده و کنتراست کم باشد. این تکنیک باعث القای فضایی رویایی، جادویی و عاشقانه می‌شود؛ که احساسی از آرامش و جوانی را با خود به همراه دارد.
انواع نورپردازی سینمایی از نظر جهت نور
- نور از جلو Frontal Lighting
در این حالت منبع نور مقابل سوژه بوده و نوری طبیعی را به آن می‌تاباند. درنتیجه سایه‌ها نرم شده و معمولاً روی مضمون خاصی تاکید می‌شود.
- نور جانبی Sidelight
منبع نور در یکی از دو طرف سوژه قرار می‌گیرد؛ که سایه‌هایی را در طرف دیگر او ایجاد کند. معمولاً از این تکنیک برای ایجاد حال‌وهوای دراماتیک استفاده می‌شود که وجود سایه‌ها می‌تواند کمی رمز و راز صحنه را بیشتر کند.
- نور پشت سر Backlighting
برای اجرای این نورپردازی سینمایی منبع نور در پشت بازیگر یا یک سوژه قرار می‌گیرد، و به نوعی آن را از پس زمینه جدا کرده و به آن عمق می‌بخشد. این تکنیک را برای نمایشی کردن و حتی معرفی شخصیت‌های جدید و مرموز استفاده می‌کنند.
- نور از پایین Underlighting
برای ایجاد احساس ترس و کنجکاوی بیشتر، معمولاً منبع نور را از پایین به سوژه می‌تابانند. در این تکنیک از نورپردازی، شاید لازم باشد جهت دوربین نیز کمی از پایین به بالا باشد.
- نور از بالا Top Lighting
این نورپردازی دقیقاً مخالف نمونه قبلی عمل می‌کند. زمانی که نور از بالا به سوژه بتابد احساس پیروزی و سلطه بر ترس القا می‌شود. برای این تکنیک منبع نور را بالای سر سوژه قرار می‌دهند که نمایی از پرتو الهی هم می‌تواند باشد.
حتماً بخوانید: بهترین دوربین‌های کنون برای فیلمبرداری
کدام تجهیزات نورپردازی سینمایی کار شما را راه می‌اندازند؟!
حالا که یک دید کلی از انواع نورپردازی در سینما به‌دست آوردید، زمان آن رسیده که ببینیم، کدام منابع نوری می‌توانند در این تکنیک‌ها ما را همراهی کنند. اگر انواع منبع نور و نقاط ضعف و قوت آنها را بشناسید، راحت‌تر و هوشمندانه‌تر برای خرید این تجهیزات تصمیم می‌گیرید. پس ادامه مطلب را از دست ندهید.
یک: چراغ‌های تنگستن
این چراغ‌ها از زمان‌های دور در دنیای سینما حضور داشتند و مشابه لامپ‌های رشته‌ای هستند. این منابع برای روشنایی فضاهای داخلی می‌توانند گزینه خوبی باشند. به‌خصوص برای تازه‌کارها مناسب هستند؛ چرا که ارزان‌تر از سایر منابع نوری محسوب می‌شوند.
اما باید عمر کوتاه این تجهیزات نورپردازی سینمایی در نظر بگیرید، و در انتظار تعویض مرتب لامپ‌ها باشید. در ضمن باید بگوییم این چراغ‌ها به شدت گرم می‌شوند و ممکن است خطر آتش سوزی هم داشته باشند!
دو: چراغ‌های HMI (لامپ آرک)
این چراغ‌ها منابع روشنایی بزرگی هستند، که معمولاً برای روشن کردن فضاهای بیرونی یا همانندسازی نور طبیعی در استودیوهای بسیار بزرگ استفاده می‌شوند. این چراغ‌ها شدت روشنایی بالایی دارند و البته گرمای زیادی هم تولید نمی‌کنند.
با این حال برای تهیه آنها باید زندگی‌تان را بفروشید! زیرا بسیار گران‌قیمت هستند. از طرف دیگر برای استفاده از آنها به خصوص در فضاهای بیرونی به ژنراتور نیاز خواهید داشت. این تجهیزات نورپردازی معمولاً در پروژه‌های بزرگ کارایی دارند و کمتر سینماگری تجربه استفاده از آن را دارد!
سه: چراغ‌های فلورسنت
این چراغ‌ها معمولاً درون کیت‌هایی به شکل چندین لوله نورانی کنار هم قرار می‌گیرند. این چراغ‌ها از بخار جیوه، پرتوهای ماورای بنفش ساطع می‌کنند و در فضاهای داخلی و خارجی کاربرد دارند.
این تجهیزات نورپردازی سینمایی نوری معمولی و ملایم دارند، که برای نورپردازی در فضاهای داخلی روزمره گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. از طرف دیگر معمولاً مقرون‌به‌صرفه و قابل حمل هم هستند. این کیت‌ها معمولاً گرمای زیادی هم تولید نمی‌کنند. اما یک جنبه منفی دارند؛ امکان تنظیم شدت و دمای نور در این چراغ‌ها در اکثر مواقع وجود ندارد.
چهار: لامپ‌های ثابت LED
بسیاری از افراد برای پروژه‌های مختلف عکاسی و سینمایی به سراغ این لامپ‌ها می‌روند. نورپردازی با لامپ‌های ال ای دی دردسر کمتری داشته و مقرون‌به‌صرفه‌تر است. جالب است بدانید راجز دیکینز، فیلم‌بردار برنده اسکار، گفته است که: «لامپ‌های LED با توجه به پیشرفت روزافزون خود به زودی تنگستن‌های قدیمی سینمایی را زمین می‌زنند!»
اگر بخواهیم به نکات مثبت این لامپ‌ها اشاره کنیم وزن سبک و قابل حمل بودن مهم‌ترین این ویژگی‌هاست. اما چیزی که این منابع نوری را متمایز می‌کند، فیلتر ساده آنها برای هماهنگی با سایر منابع نوری است. کیفیت نور این لامپ‌ها فوق‌العاده بوده و پرش نوری را تجربه نمی‌کنید. علاوه بر این امکان استفاده با باتری در این منابع نوری وجود دارد؛ به همین دلیل امتیازی ویژه در برابر لامپ‌های آرک و تنگستن می‌گیرند.
این لامپ‌ها نکات منفی خاصی ندارند. شاید تنها نقطه منفی آنها را بتوان در قیمت بالاتر در برابر برخی از تجهیزات نورپردازی سینمایی دانست.
خب تا اینجا تقریباً هرآنچه لازم است در مورد نورپردازی سینمایی آموختید. حالا نوبت بهترین انتخاب است…
حتماً بخوانید: بهترین دوربین های فیلمبرداری بدون آینه
چند گزینه پیشنهادی برای نورپردازی حرفه‌ای
این روزها لامپ‌های LED بیشترین کاربرد را برای نورپردازی در سینما دارند. با توجه به نکات مثبتی که گفته شد، این لامپ‌ها حتی می‌توانند جایگزین بسیاری از منابع نوری باسابقه‌تر هم شوند. نکته مثبت دیگر این لامپ‌ها، امکان تنظیم رنگ نور در آنهاست. به همین دلیل هم بسیاری از افراد تازه‌کار و حرفه‌ای این منابع نوری را بیشتر ترجیح می‌دهند.
به عنوان مثال ویدئو لایت گودکس VL-300 یک چراغ پروژکتوری از نوع LED است، که روشنایی قابل تنظیم داشته و دمای رنگ ۵۶۰۰ درجه کلوین دارد. البته این منبع نور برای پروژه‌های متوسط تا حرفه‌ای مناسب است. برای خرید تجهیزات نورپردازی سینمایی ساده‌تر می‌توانید به سراغ انواع پنل‌های LED بروید. برای خرید این نور حرفه‌ای کافی‌ست به فروشگاه دیدنگار سری بزنید و اطلاعات خود را برای خرید کامل کنید.
پیشنهاد بعدی: نور ثابت ال ای دی مکس لایت LED-600AS یک نمونه مقرون‌به‌صرفه است؛ که با توجه به نیاز خود می‌توانید آن را تهیه کنید. اگر پنل حرفه‌ای‌تری نیاز دارید ال ای دی گودکس مدل FL100 با قابلیت تنظیم دمای رنگ یکی از بهترین نمونه‌های موجود است.
پیشنهاد می‌دهیم برای بررسی و مقایسه پنل‌های LED مختلف بعد از مرور مشخصات فنی آنها در فروشگاه دیدنگار، با مشاوران حرفه‌ای و متخصص ما همراه شوید و انتخاب دقیق‌تری داشته باشید.
کدام کیت روشنایی بهترین منبع نور برای ضبط فیلم است؟!
به دنبال بهترین کیت روشنایی نباشید؛ در واقع برای تجربه حرفه‌ای نورپردازی سینمایی کار شما با یک کیت راه نمی‌افتد؛ بلکه نیاز دارید ترکیبی از منابع نوری مختلف را استفاده کنید. البته برای استفاده از منابع نوری مختلف لازم است درک درستی از ترکیب نورها داشته باشید.
معمولاً سینماگران قبل از اینکه به سراغ ضبط فیلم بروند، در مرحله پیش‌تولید، داستان خود را «می‌بینند»؛ این دیدن در ذهن است که آنها را برای استفاده از تجهیزات نورپردازی مختلف آماده می‌کند. در قدم بعدی درک نور و تاثیر آن روی سوژه‌هاست که منجر به یک نورپردازی فوق‌العاده می‌شود.
شما از کدام منابع نوری برای ضبط فیلم‌های سینمایی خود استفاده کرده‌اید؟! آیا نتیجه همان چیزی شد که در ذهن داشتید؟! چه چالش‌هایی را در زمان استفاده از منابع نوری مختلف تجربه کردید؟ تجارب خود را در بخش دیدگاهها برای ما هم بنویسید.
منبع: دیدنگار
