این مقاله قصد دارد تا با خوانشی لکانی، نقاشیهای عکس بنیاد فریدالله ادیب آیین را به عنوان مجموعهای منحصربه فرد در هنرمعاصر از منظر نقد روانکاوانه به قدر وسع نگاه کند و بدین پرسش پاسخ دهد که بین «حقیقت» و «مجاز» در نقاشی ادیب آیین و روانکاوی لکانی چه نسبتی است؟ و نیز، چگونه مقولات ومفاهیم روانکاوی لکانی در نقد نقاشی ادیب آیین کارگر میافتد.
فریدالله ادیب آیین، هنرمند افغان که سبکهای بیشماری را در آفرینش آثار هنری تجربه کرده است، نگاه متفاوتی به هنر دارد و میگوید: “برای نقاشی کردن باید به آن عمیقاً اعتقاد داشت. دغدغه و شور نقاشی، ما را به این باور سوق میدهد که جهان را میتوان با آن متحول ساخت.
اگر چنین نباشد هیچ انگیزهای برای کار باقی نخواهد ماند و بهتر است آن را رها کنیم. چون نقاشی اساسا بدون هدف بی معنی است.”
ادیب آیین
فریدالله ادیب آیین ( زاده ۱۶ آبان ۱۳۴۴ در شهر باستانی هرات) اهل افغانستان، ساکن ایران مهندس، مخترع، کارآفرین، هنرمند، پژوهشگر، محقق، کلکسیونر و از شناختهشدهترین کلکسیونر و هنرمندان معاصر افغانستان است.
هنرمندی که نزدیک به از نیم قرن تجربه مجموعه داری و خلق اثر هنری در انواع و اقسام سبکهای هنری را دارد، اما بیش از همه در نقاشی آبستره و انتزاعی شناخته شده است. به باور بسیاری از کارشناسان هنری افغان این تنوع در سبکهای هنری در کمتر هنرمندی در کشور اش دیده میشود.
ادیب آیین
اما آنچه بیش از همه در آثار این هنرمند به چشم میآید، نگاه و تفکر اوست که به واسطه هنرش به نمایش گذاشته میشود. درست است که آثار نقاشی انتزاعی این هنرمند بسیار هنوز بصورت جهانی مشهور نیست، اما از مجموعه های قابل تامل او میتوان به نقاشیهای این هنرمند از روی عکسها اشاره کرد. در واقع به همان نسبت که ادیب آیین شیفته نقاشی انتزاعی است، به کارایی در واقع نمایانی نیز باور دارد.
او این رویکرد را داشت که نقاشی برای به تصویر درآوردن جهان، هرگز همچون آیینهای در برابر واقعیت نخواهد بود و به همین سبب هم بود که تصمیم گرفت عکس را به عنوان واقعیت با نقاشی به عنوان تخیل ترکیب کند. در یک اثر ادیب آیین به نام مقام افیون؛ نقاشی پسا مفهومی مافیا را در کشت خشخاش در افغانستان نشان داده است.
ادیب آیین
نماد تصویر گاو قدرت است در این اثر تلفیق شده و بیان میکند پنهان بودن مافیا را از چشم ما که عامل پخش گسترده مواد مخدر در جهان میباشد. تصویر شاخ های گاو کاشت خشخاش نمایش میدهد به گونه ای جهان در محاصره مافیا در پخش مواد مخدر است که در این اثر نقاشی پسا مفهومی به تصویر در آمده است.
